Ένας αργαλειός κατακτά τον κόσμο

Της Θεοδοσίας Κοντζόγλου Εκτύπωση E-mail Δείτε Ακούστε Η διαδικασία της ύφανσηςΠανέμορφα, προκλητικά, οικολογικά και από ανακυκλωμένα υφάσματα είναι τα χειροποίητα χαλάκια της οικογενειακής επιχείρησης της Αναστασίας Τυφλίδου. Τόσο απαλά στην αφή, τόσο γλυκά στην όψη, τόσο ευχάριστα στους χρωματισμούς, τόσο δροσερά το καλοκαίρι και τόσο ζεστά το χειμώνα. Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά είναι και διπλής όψης και σε εξαιρετικά προσιτή τιμή. Μόλις 10 ευρώ / τετραγωνικό μέτρο.Βρήκαμε τη μικρή βιοτεχνία στο πρώτο χιλιόμετρο προς την Καλή Παναγιά, στην περιοχή Δοβρά της Βέροιας κάτω από το μοναστήρι της Παναγιάς και περίπου 500 μέτρα από το δημοτικό στάδιο της πόλης.Η επιχείρηση ξεκίνησε από τον πατέρα της κ. Αναστασίας Τυφλίδου πριν περίπου 40 χρόνια. Στο πέρασμα των καιρών οι κουρελούδες που παρήγαγε, γνωστές πλέον στο πανελλήνιο, εξακολουθούν να παράγονται ενώ παράλληλα οι τεχνικές εξελίχθησαν και έδωσαν και νέα προϊόντα μπουκλέ και λουπ εξαιρετικής όψης και αφής που μπορούν να στολίσουν οποιοδήποτε χώρο μιας κατοικίας, ενός καταστήματος, ή ενός γραφείου, προσδίδοντάς τους ομορφιά και αρχοντιά.Τίποτα δεν πετιέται. Ποιο είναι το ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο που μας έκανε να διαθέσουμε χώρο για τη παρουσίαση αυτού του προϊόντος; Μα φυσικά το γεγονός ότι τα χαλάκια αυτά κατασκευάζονται από ρετάλια υφασμάτων που θα κατέληγαν στις χωματερές. Τα υφάσματα αυτά είναι κατά 80% βαμβακερά και συνθετικά στο υπόλοιπο. Αυτό είναι που τα καθιστά εξαιρετικά υγιεινά αφού έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν την υγρασία και να συγκρατούν τη σκόνηΌπως μας εξήγησε η κ. Τυφλίδου, η επιχείρηση ξεκίνησε να παραλαμβάνει τα ρετάλια από βιομηχανίες και βιοτεχνίες κατασκευής ειδών ένδυσης που προορίζονταν για τα σκουπίδια.Χρησιμοποιώντας το σημείο της ούγιας των υφασμάτων και με ειδική επεξεργασία διαχωρισμού των χρωμάτων με εργαλείο (τον παραδοσιακό αργαλειό), κατασκευάζονται τα χαλάκια που ξεκινούν από φάρδος 70 εκατοστών και φθάνουν μέχρι το 1 μέτρο και 70 εκατοστά. Όσο για το μήκος, αυτό μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες των πελατών.Επίσης πολύ σημαντικό είναι ότι οι πελάτες μπορούν να καταθέσουν τη παραγγελία τους τηλεφωνικώς στο 2331067200 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση tiflidou@hol.gr και να παραλάβουν τα χαλάκια της επιλογής τους σ’ οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας χωρίς καμία επιπλέον επιβάρυνση.Ανάρπαστα. Τα χαλάκια της κ. Τυφλίδου, είναι ιδιαίτερα γνωστά στο εξωτερικό, ενώ στην ελληνική αγορά μπήκαν μόλις το τελευταίο διάστημα. Και από τη στιγμή που εμφανίστηκαν σε επιλεγμένα καταστήματα και σε λίγες μόνον πόλεις, όλα έγιναν ανάρπαστα.Ο αργαλειός. Κάθε αργαλειός μέσα στο εργαστήρι είναι ξύλινος. Τα οριζόντια μέρη του είναι δυο δοκοί κυλινδρικοί από πεύκο μήκους 4 μέτρων και διαμέτρου 0,30 μέτρου ώστε οι κύλινδροι να ‘ναι τελείως ίσιοι. Και οι δυο κύλινδροι έχουν στεφάνια σιδερένια με τρύπες για να περνούν οι μοχλοί και να σφίγγουν το στημόνι όταν αυτό τοποθετηθεί από την υφάντρα.Ο επάνω κύλινδρος έχει τους γάντζους, ίσιους σαν χοντρά καρφιά, όπου και τοποθετεί η υφάντρα την μια λεπτή σιδερένια βέργα με το στημόνι. Ο κάτω κύλινδρος έχει κατά μήκος του ένα αυλάκι φάρδους περίπου 3 cm και βάθους περίπου 6cm όπου τοποθετείται η άλλη λεπτή βέργα. Στα χείλη του αυλακιού, από τις δυο "όχθες" διακρίνονται στερεωμένες πολύ καλά, επιμήκεις χοντρές λάμες. Κάτω από τις λάμες, και κατά μήκος του αυλακιού, μπαίνουν τα καρφιά για να σταματούν τη λεπτή σιδερένια βέργα όπου είναι τυλιγμένο το στημόνι.Παράδοση. Ο αργαλειός ως οικιακό εργαλείο είναι αρχαιότατο και αναφέρεται από τον Όμηρο ως ιστός. Η Πηνελόπη ύφαινε τη μέρα και ξεΰφαινε τη νύχτα για να ξεγελά με τον τρόπο αυτό τους "μνηστήρες" ώστε να την περιμένουν ώσπου να τελειώσει το "διασίδι" της. Η θεά Αθηνά στην αρχαιότητα προστάτευε την υφαντική τέχνη γι' αυτό ονομαζόταν "Έργανη Αθηνά". Πολλά από τα δημοτικά μας τραγούδια είναι αφιερωμένα στον αργαλειό και την ύφανση.Οι νέες κοπέλες, μάθαιναν τον αργαλειό από τις πιο ηλικιωμένες γυναίκες που σε διάφορα μέρη της Ελλάδας ονομάζονταν "μαΐστρες". Δεν υπήρχε αργαλειός σε κάθε σπίτι ούτε την τέχνη της υφαντικής την μάθαιναν όλες οι νοικοκυρές. Γι' αυτό και όσες είχαν αργαλειό δεν κατασκεύαζαν μόνο τα ρούχα του σπιτιού τους αλλά και εμπορεύονταν τα υφαντά τους αν είχαν ανάγκη οικονομική.Οι πιο ευκατάστατες υφάντρες ύφαιναν μόνο μεταξωτά υφάσματα για να πατούν χωρίς να πονούν στο ποδαρικό του αργαλειού, φορώντας παντόφλες με ελεύθερη τη φτέρνα. Τα χοντρά υφάσματα τα ύφαιναν οι πιο φτωχές γυναίκες και κοπέλες που ξεκόκιζαν το βαμβάκι κι αυτές συνήθως τα πουλούσαν.Όπως μας λέει η κ. Τυφλίδου, ευρύτερα είναι γνωστά 4 βασικά είδη αργαλειού:α) ο όρθιος ή αντρομιδίσιος αργαλειός, που είναι κατάλληλος για την ύφανση κιλιμιών χραμιών και κάθε είδους χαλιών.β) Ο καθιστός που αποτελεί και τον βασικότερο τύπο αργαλειού που είναι οριζόντιος.γ) του λάκκου, ίδιος με τον καθιστό αλλά πιο απλός και πρόχειρος στην κατασκευή, πάντα τοποθετημένος εκτός σπιτιού.δ) Ο χαραρίσιος, που μοιάζει με τον όρθιο αλλά τοποθετείται υπό γωνία, στον οποίο ύφαιναν λινάτσες (χαράρια).Η ύφανση. Παρακολουθώντας για λίγο τη διαδικασία βλέπουμε ανάμεσα στις κλωστές την υφάντρα με τη "σαΐτα" που κρατάει στο χέρι, να περνάει το 'υφάδι" στην "κρόκη" και ύστερα να το πιέζει με το χτένι για να σφίξει. Έτσι συνδυάζοντας τις κινήσεις των χεριών και των ποδιών της, κατορθώνει να φτάσει στη τελική φάση της ύφανσης.Η δουλειά στον αργαλειό απαιτούσε και απαιτεί μεγάλη δύναμη χεριών και συντονισμό κινήσεων μια και η υφάντρα χρησιμοποιεί παράλληλα χέρια και πόδια. Γι' αυτό η δουλειά αυτή είναι πολύ κουραστική και επίπονη.Το στημόνι τυλίγεται στον πάνω κύλινδρο τόσο, ώστε η άλλη άκρη του στημονιού με την βέργα να μπει στο αυλάκι του κάτω κυλίνδρου. Θα ασφαλιστεί με τα καρφιά ώστε αν τεντωθεί το στημόνι να μην βγαίνει. Ανάμεσα στο στημόνι έχουν ήδη περαστεί δυο σχοινιά για να ξεχωρίζουν τα ζευγάρια. Το μπροστά νήμα του στημονιού από το πίσω. Μπρος και πίσω νήμα αποτελούν το ζευγάρι γύρω από το οποίο θα τυλιχθεί αργότερα η μάλλινη κλωστή που θα δημιουργήσει τον κόμβο.Τα δυο σχοινιά που ξεχωρίζουν τα ζευγάρια θα τα σπρώξουμε να βρίσκονται πάνω από το μιτάρι και κοντά στον πάνω κύλινδρο. Ανάμεσα στο μιτάρι και τα σχοινιά θα βάλλουμε τις "σπάθες".