Από τις διηγήσεις της 7χρονης τότε μητέρας μου, το γεγονός θα πρέπει να συνέβη πριν τα Χριστούγεννα του 1918, στην Τραπεζούντα. «Ηταν μια κρύα και βροχερή ημέρα, όταν ακούσαμε τις καμπάνες όλων των εκκλησιών να χτυπούν, προαναγγέλοντας κάτι δυσάρεστο. Ως συνήθως κατεβήκαμε όλοι στο λιμάνι της πόλης. Τον ενθουσιασμό από την ήττα των τούρκων και τις συζητήσεις για την ανεξάρτητη Δημοκρατία του Πόντου(είχε ήδη υπογραφεί η ανακωχή του Μούδρου) διαδέχτηκε η παγωμάρα της τραγικής είδησης. Ολοι σχεδόν οι πόντιοι σρατιώτες που επέστρεφαν στα σπίτια τους με τα καράβια πνίγηκαν. Βούλιαξαν όλα τα καράβια μας είπαν». 
Οι Eλληνες της Μικράς Ασίας ήταν υποχρεωμένοι να καταταγούν με τον τουρκικό στρατό, σε βοηθητικές θέσεις φυσικά και σε καταναγκαστικά έργα. Οκτώ αδέρφια της μητέρας μου, το γένος Παρασκευά Μωυσίδη, παντρεμένοι όλοι και με παιδιά, «πνίγηκαν» στην επιστροφή, με απλά λόγια τους έπνιξαν. Οι τούρκοι έκαναν αυτό που είχαν κάνει και...
οι εγγγλέζοι με τους επιζήσαντες ινδούς φαντάρους της μάχης της Καλλίπολης, οι οποίοι παραδόξως πνίγηκαν κι εκείνοι στον ινδικό κατά την επιστροφή στην πατρίδα τους. Τα γεγονότα αυτά ήταν προάγγελοι όσων άλλων ακόμη τραγικότερων επρόκειτο να ακολουθήσουν. Σε λίγους μήνες πέθανε ο πατέρας της από τον καημό του και αργότερα, το 22, κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών πέθανε και η μητέρα της στο καράβι της επιστροφής και κηδεύτηκε στο νησί Αντιγόνη του Βοσπόρου. Ενας 24χρονος αδερφός ανέλαβε να φέρει στην Ελλάδα 3 αδέρφια και 24 ορφανά ανίψια με κάποιες επιζήσαντες μητέρες. Οι γονείς του πατέρα μου ήταν πιο τυχεροί, αφού σώθηκαν χάρη στο αντάρτικο κίνημα της επτάκωμης Σάντας, κοντά στην Παναγία τη Σουμελά (όρος Μελά). Κάποιοι λίγοι συγγενείς είχαν συλληφθεί για να δοκιμαστούν στη μεγάλη αναγκαστική πορεία με τα πόδια μέσω των άγριων κουρδικών περιοχών μέχρι τη Μέση Ανατολή, όπου οι επιζήσαντες διασώθηκαν από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.
Όποιος δεν έχει βιώσει ο ίδιος τέτοιες εμπειρίες ή δεν έχει μεγαλώσει, ακούγοντας διαρκώς για τα τραγικά γεγονότα όπως τα έχουν ζήσει παιδιά , που μέσα σε λίγο χρόνο είδαν να καταρρέουν τα πάντα και να χάνουν ότι πολυτιμότερο είχαν στη ζωή τους, μπορεί να λέει ότι ΜΑΛΑΚΙΑ θέλει. Μπορεί να μιλάει για εκδίκηση, να πάρουμε ξανά την πόλη, να διώξουμε τους τούρκους πέρα από την κόκκινη μηλιά ή να μην αφήσουμε τούρκο ζωντανό.
Είχα την ευτυχία να έχω γονείς που μπορούσαν να δουν τα γεγονότα σε όλες τους τις διαστάσεις και να μην μιλούν γενικά και αόριστα κατά των τούρκων αλλά για συγκεκριμένες ομάδες και ανθρώπους. Ελάχιστοι ήταν οι τούρκοι, που ζούσαν σε γειτονιές με έλληνες και αρμένιους, οι οποίοι συμμετείχαν στη γενοκτονία. Οι φανατικοί διώκτες τους ήταν Tσέτες, εθνικιστές-Νεότουρκοι και κούρδοι, τους οποίους ο Κεμάλ Ατατούρκ υποσχέθηκε ελεύθερο Κουρδιστάν μετά τη δίωξη των Ελλήνων. Μετά τον αφοπλισμό του επίσημου τουρκικού στρατού από τους συμμάχους, αυτές ήταν οι ομάδες που οπλοφορούσαν και οι οποίες είχαν αρχίσει ένα όργιο μαζικών φόνων, με κύριο σκοπό το πλιάτσικο.
Ο καθένας έχει τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο του πως αντιλαμβάνεται το «τιμώ την μνήμη των αδικοχαμένων ανθρώπων μου». Τιμώ τη μνήμη τους δε σημαίνει κάνω τα ίδια στους αντιπάλους και εχθρούς μου γενικά και αόριστα. Το σημαντικότερο είναι να μην τους λησμονείς. Τότε μόνο πεθαίνει κάποιος πραγματικά όταν πέσει σε λήθη. Η λέξη Α-λήθεια, από το στερητικό Α και τη λήθη, θα πρέπει να αποτελεί το Α και το Ω εκείνων που θέλουν να τιμήσουν τους προγόνους τους. Αισθάνθηκα πραγματική έκπληξη, όταν το 74, είπα σε τούρκους φοιτητές από την Τραπεζούντα, ότι η μητέρα μου γεννήθηκε στην ίδια πόλη και η απάντησή του ήταν «μα τότε η μητέρα σου πρέπει να είναι τουρκάλα». Οι άνθρωποι, όχι μόνο δεν είχαν ακούσει για τους διωγμούς των ελλήνων, αλλά δεν είχαν ακούσει καν ότι στα μέρη εκείνα ζούσαν έλληνες δύο χιλιάδες χρόνια περίπου πριν έρθουν οι τούρκοι.
Ήμουν εναντίον του βιβλίου ιστορίας της Ρεπούση, όχι γιατί δεν είχε εθνικιστικές κορώνες, αλλά γιατί στο πνεύμα μιας δήθεν συμφιλίωσης των λαών, ωραιοποιούσε, δηλαδή, έκρυβε την αλήθεια και αυτό είναι μια ύβρις στη μνήμη αδικοχαμένων ανθρώπων και δεν εννοώ μόνο τους δικούς μας. Είμαι της γνώμης, πως αντί να συζητούν έλληνες , τούρκοι, βούλγαροι, κ.α. για το πώς θα αμβλύνουν τα πάθη, αποσιωπώντας αληθινά γεγονότα, να καθίσουν κάτω και να πουν στα παιδιά τους όλη την αλήθεια, αναλύοντας όμως τα βαθύτερα αίτια που οδήγησαν σε αυτά τα τραγικά γεγονότα. Θέλω οι νέοι της Τουρκίας και της Βουλγαρίας να ξέρουν τις βαρβαρότητες των προγόνων τους πάνω στους έλληνες και στους γειτονικούς λαούς, όπως το ίδιο θέλω να ξέρουν τα σημερινά ελληνόπουλα τις βαρβαρότητες των δικών μας, όπως π.χ. κατά την άλωση της Τριπολιτσάς ή της συμπεριφοράς του Βουλγαροκτόνου με τις 12 χιλιάδες αιχμαλώτους βούλγαρους, που τελευταία εξαλείφθηκε από τα βιβλία μας. Κρύβοντας τις λεγόμενες μαύρες σελίδες της ιστορίας, κρύβοντας την αλήθεια, δεν αποτρέπεις αλλά βοηθάς να επαναληφθούν ακριβώς τα ίδια στο μέλλον.
Στο ίδιο αυτό, δήθεν προοδευτικό πνεύμα, μπορούμε να πούμε (κι ας φαίνεται λίγο ακραίο) πως και ο Πλεύρης, όταν αμφισβητεί ή αποσιωπά το ολοκαύτωμα των εβραίων, βοηθά στην άμβλυνση των παθών. Παρότι υπήρξα δραστήριο μέλος σε πρωτοβουλία πολιτών υπέρ των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, οργίζομαι αφάνταστα, όταν ακούω κάποιους να αρνούνται το ολοκαύτωμα των εβραίων. Όταν κάποιος ταυτίζει μικρά αθώα παιδιά με το σιωνισμό και δεν μπορεί να μπει για λίγο στο πετσί ενός 5χρονου παιδιού που ζει ένα απέραντο δράμα, το οποίο δεν μπορεί να κατανοήσει και του οποίου η ζωή σημαδεύεται για πάντα, τότε αυτός ο άνθρωπος προσβάλει την ανθρώπινη υπόσταση.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως „Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο“, ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Αμισό/ Σαμψούντα.
Η γενοκτονία ως όρος διαμορφώθηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης το 1945. Πριν από τον όρο «Γενοκτονία» υπήρχε ο όρος «Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας». Η έννοια της γενοκτονίας, σημαίνει τη μεθοδική εξολόθρευση, ολική ή μερική, μιας εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας, ένα πρωτογενές έγκλημα, το οποίο δεν έχει συνάρτηση με πολεμικές συγκρούσεις. Η γενοκτονία αποτελεί το μεγαλύτερο έγκλημα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, για το οποίο μάλιστα δεν υπάρχει παραγραφή. Είναι καιρός οι σύγχρονη Τουρκία να αναλάβει τις ευθύνες της. Το ότι κυκλοφορούν πλέον βιβλία και γυρίζονται φιλμ για τα γεγονότα του 22 και του 55, στην Τουρκία, δείχνει ότι κάτι αλλάζει, έστω αργά και αυτό είναι ήδη ένα πρώτο βήμα.
Οι Eλληνες της Μικράς Ασίας ήταν υποχρεωμένοι να καταταγούν με τον τουρκικό στρατό, σε βοηθητικές θέσεις φυσικά και σε καταναγκαστικά έργα. Οκτώ αδέρφια της μητέρας μου, το γένος Παρασκευά Μωυσίδη, παντρεμένοι όλοι και με παιδιά, «πνίγηκαν» στην επιστροφή, με απλά λόγια τους έπνιξαν. Οι τούρκοι έκαναν αυτό που είχαν κάνει και...
οι εγγγλέζοι με τους επιζήσαντες ινδούς φαντάρους της μάχης της Καλλίπολης, οι οποίοι παραδόξως πνίγηκαν κι εκείνοι στον ινδικό κατά την επιστροφή στην πατρίδα τους. Τα γεγονότα αυτά ήταν προάγγελοι όσων άλλων ακόμη τραγικότερων επρόκειτο να ακολουθήσουν. Σε λίγους μήνες πέθανε ο πατέρας της από τον καημό του και αργότερα, το 22, κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών πέθανε και η μητέρα της στο καράβι της επιστροφής και κηδεύτηκε στο νησί Αντιγόνη του Βοσπόρου. Ενας 24χρονος αδερφός ανέλαβε να φέρει στην Ελλάδα 3 αδέρφια και 24 ορφανά ανίψια με κάποιες επιζήσαντες μητέρες. Οι γονείς του πατέρα μου ήταν πιο τυχεροί, αφού σώθηκαν χάρη στο αντάρτικο κίνημα της επτάκωμης Σάντας, κοντά στην Παναγία τη Σουμελά (όρος Μελά). Κάποιοι λίγοι συγγενείς είχαν συλληφθεί για να δοκιμαστούν στη μεγάλη αναγκαστική πορεία με τα πόδια μέσω των άγριων κουρδικών περιοχών μέχρι τη Μέση Ανατολή, όπου οι επιζήσαντες διασώθηκαν από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.
Όποιος δεν έχει βιώσει ο ίδιος τέτοιες εμπειρίες ή δεν έχει μεγαλώσει, ακούγοντας διαρκώς για τα τραγικά γεγονότα όπως τα έχουν ζήσει παιδιά , που μέσα σε λίγο χρόνο είδαν να καταρρέουν τα πάντα και να χάνουν ότι πολυτιμότερο είχαν στη ζωή τους, μπορεί να λέει ότι ΜΑΛΑΚΙΑ θέλει. Μπορεί να μιλάει για εκδίκηση, να πάρουμε ξανά την πόλη, να διώξουμε τους τούρκους πέρα από την κόκκινη μηλιά ή να μην αφήσουμε τούρκο ζωντανό.
Είχα την ευτυχία να έχω γονείς που μπορούσαν να δουν τα γεγονότα σε όλες τους τις διαστάσεις και να μην μιλούν γενικά και αόριστα κατά των τούρκων αλλά για συγκεκριμένες ομάδες και ανθρώπους. Ελάχιστοι ήταν οι τούρκοι, που ζούσαν σε γειτονιές με έλληνες και αρμένιους, οι οποίοι συμμετείχαν στη γενοκτονία. Οι φανατικοί διώκτες τους ήταν Tσέτες, εθνικιστές-Νεότουρκοι και κούρδοι, τους οποίους ο Κεμάλ Ατατούρκ υποσχέθηκε ελεύθερο Κουρδιστάν μετά τη δίωξη των Ελλήνων. Μετά τον αφοπλισμό του επίσημου τουρκικού στρατού από τους συμμάχους, αυτές ήταν οι ομάδες που οπλοφορούσαν και οι οποίες είχαν αρχίσει ένα όργιο μαζικών φόνων, με κύριο σκοπό το πλιάτσικο.
Ο καθένας έχει τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο του πως αντιλαμβάνεται το «τιμώ την μνήμη των αδικοχαμένων ανθρώπων μου». Τιμώ τη μνήμη τους δε σημαίνει κάνω τα ίδια στους αντιπάλους και εχθρούς μου γενικά και αόριστα. Το σημαντικότερο είναι να μην τους λησμονείς. Τότε μόνο πεθαίνει κάποιος πραγματικά όταν πέσει σε λήθη. Η λέξη Α-λήθεια, από το στερητικό Α και τη λήθη, θα πρέπει να αποτελεί το Α και το Ω εκείνων που θέλουν να τιμήσουν τους προγόνους τους. Αισθάνθηκα πραγματική έκπληξη, όταν το 74, είπα σε τούρκους φοιτητές από την Τραπεζούντα, ότι η μητέρα μου γεννήθηκε στην ίδια πόλη και η απάντησή του ήταν «μα τότε η μητέρα σου πρέπει να είναι τουρκάλα». Οι άνθρωποι, όχι μόνο δεν είχαν ακούσει για τους διωγμούς των ελλήνων, αλλά δεν είχαν ακούσει καν ότι στα μέρη εκείνα ζούσαν έλληνες δύο χιλιάδες χρόνια περίπου πριν έρθουν οι τούρκοι.
Ήμουν εναντίον του βιβλίου ιστορίας της Ρεπούση, όχι γιατί δεν είχε εθνικιστικές κορώνες, αλλά γιατί στο πνεύμα μιας δήθεν συμφιλίωσης των λαών, ωραιοποιούσε, δηλαδή, έκρυβε την αλήθεια και αυτό είναι μια ύβρις στη μνήμη αδικοχαμένων ανθρώπων και δεν εννοώ μόνο τους δικούς μας. Είμαι της γνώμης, πως αντί να συζητούν έλληνες , τούρκοι, βούλγαροι, κ.α. για το πώς θα αμβλύνουν τα πάθη, αποσιωπώντας αληθινά γεγονότα, να καθίσουν κάτω και να πουν στα παιδιά τους όλη την αλήθεια, αναλύοντας όμως τα βαθύτερα αίτια που οδήγησαν σε αυτά τα τραγικά γεγονότα. Θέλω οι νέοι της Τουρκίας και της Βουλγαρίας να ξέρουν τις βαρβαρότητες των προγόνων τους πάνω στους έλληνες και στους γειτονικούς λαούς, όπως το ίδιο θέλω να ξέρουν τα σημερινά ελληνόπουλα τις βαρβαρότητες των δικών μας, όπως π.χ. κατά την άλωση της Τριπολιτσάς ή της συμπεριφοράς του Βουλγαροκτόνου με τις 12 χιλιάδες αιχμαλώτους βούλγαρους, που τελευταία εξαλείφθηκε από τα βιβλία μας. Κρύβοντας τις λεγόμενες μαύρες σελίδες της ιστορίας, κρύβοντας την αλήθεια, δεν αποτρέπεις αλλά βοηθάς να επαναληφθούν ακριβώς τα ίδια στο μέλλον.
Στο ίδιο αυτό, δήθεν προοδευτικό πνεύμα, μπορούμε να πούμε (κι ας φαίνεται λίγο ακραίο) πως και ο Πλεύρης, όταν αμφισβητεί ή αποσιωπά το ολοκαύτωμα των εβραίων, βοηθά στην άμβλυνση των παθών. Παρότι υπήρξα δραστήριο μέλος σε πρωτοβουλία πολιτών υπέρ των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων, οργίζομαι αφάνταστα, όταν ακούω κάποιους να αρνούνται το ολοκαύτωμα των εβραίων. Όταν κάποιος ταυτίζει μικρά αθώα παιδιά με το σιωνισμό και δεν μπορεί να μπει για λίγο στο πετσί ενός 5χρονου παιδιού που ζει ένα απέραντο δράμα, το οποίο δεν μπορεί να κατανοήσει και του οποίου η ζωή σημαδεύεται για πάντα, τότε αυτός ο άνθρωπος προσβάλει την ανθρώπινη υπόσταση.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως „Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο“, ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Αμισό/ Σαμψούντα.
Η γενοκτονία ως όρος διαμορφώθηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης το 1945. Πριν από τον όρο «Γενοκτονία» υπήρχε ο όρος «Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας». Η έννοια της γενοκτονίας, σημαίνει τη μεθοδική εξολόθρευση, ολική ή μερική, μιας εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας, ένα πρωτογενές έγκλημα, το οποίο δεν έχει συνάρτηση με πολεμικές συγκρούσεις. Η γενοκτονία αποτελεί το μεγαλύτερο έγκλημα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, για το οποίο μάλιστα δεν υπάρχει παραγραφή. Είναι καιρός οι σύγχρονη Τουρκία να αναλάβει τις ευθύνες της. Το ότι κυκλοφορούν πλέον βιβλία και γυρίζονται φιλμ για τα γεγονότα του 22 και του 55, στην Τουρκία, δείχνει ότι κάτι αλλάζει, έστω αργά και αυτό είναι ήδη ένα πρώτο βήμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ αφήστε το σχόλιό σας, με σεβασμό στη προσωπικότητα των ατόμων και χωρίς να προκαλέσετε τους νόμους και τη Δικαιοσύνη. ΑΝΩΝΥΜΑ ΣΧΟΛΙΑ δεν δημοσιεύονται εκτός εάν το εγκρίνει η διαχειρίστρια του ιστολογίου. Εάν επιθυμείτε, επικοινωνείστε με το τηλέφωνο: 6981042435 Διαφορετικά αφήστε τα στοιχεία σας στο email: th.kontzoglou@gmail.com
Ευχαριστώ
Θεοδοσία Κοντζόγλου