Γεωπολιτική και Φλυαρίες

Στην σκακιέρα της γεωπολιτικής αντιπαλότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, η Κύπρος αποτελεί κομβικό σημείο με πολλούς να διεκδικούν το πλεονέκτημα του χώρου, με πρώτες την Τουρκία και Αγγλία. Μόνο κράτος που αυτό-υποβαθμίζεται είναι η Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ) η οποία επίμονα μένει έξω από το Ευρωπαϊκό Συλλογικό Σύστημα Ασφάλειας. Η ως τώρα απουσία της ΚΔ από την λήψη αποφάσεων για θέματα ασφάλειας ήταν απώλεια. Στο εγγύς μέλλον, η απουσία μας θα υποκατασταθεί πλήρως από άλλο πρόθυμο παίκτη, την Τουρκία, η οποία καλείται να συμπληρώσει το δικό μας κενό! Επομένως, δεν θα μιλάμε για αδράνεια, αλλά για ασυγχώρητο γινάτι. Και δεν είναι η πρώτη φορά.

Όταν ο Γ. Βασιλείου ως Πρόεδρος της ΚΔ καθυστερούσε να υποβάλει αίτηση για ένταξη στην Ε.Ε. λόγω αντιδράσεων του ΑΚΕΛ, προβάλλονταν τα ίδια επιχειρήματα με λεχτικό που ανακυκλώνεται και σήμερα σχεδόν απαράλλαχτο. Η ηγεσία του ΑΚΕΛ θεωρούσε την Ε.Ε. (τότε ΕΟΚ) ως προθάλαμο του ΝΑΤΟ
, και αλησμόνητο παραμένει το σύνθημα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, ίδιο Συνδικάτο». Τα τελευταία χρόνια, η συντριπτική πλειοψηφία της κυπριακής κοινωνίας και των πολιτικών δυνάμεων –εκτός ΑΚΕΛ– υποστηρίζουν υποβολή αίτησης για ένταξη στον «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη». Κύριο επιχείρημα εναντίον ένα: «ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη αποτελεί προθάλαμο του ΝΑΤΟ».

Αντί να καταγράψω τα αυτονόητα συντριπτικά επιχειρήματα υπέρ της ένταξης, θα επιχειρήσω κάτι άλλο. Ο Νταβούτογλου αποτελεί τον στρατηγικό σχεδιαστή της Ισλαμο-Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής που στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος» θεωρεί τον γεωπολιτικό έλεγχο της Κύπρου «ζωτικό χώρο» για την Τουρκία. Δηλαδή, χώρο που η Τουρκία πρέπει να ελέγξει πάση θυσία. Όπως συνέβηκε τελικά πριν δεκαετίες, όταν η υποβολή αίτησης και ένταξη της ΚΔ στην Ε.Ε. προκάλεσε την  οργίλη αντίδραση της Τουρκίας, έτσι θα συμβεί και τώρα. Ιδίως μετά την πλήρη ένταξη της ΚΔ στην Ε.Ε (2004) και η δυνατότητά της Κύπρου να τελματώσει την όποια προοπτική της Τουρκίας για ένταξη στην Ε.Ε., προσέδωσε άλλη διάσταση στο γεωπολιτικό πεδίο της αντιπαλότητας. Πριν μερικές βδομάδες, ο Νταβούτογλου δήλωσε ότι Κυπριακό υπάρχει επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε μέλος της Ε.Ε., ομολογώντας ουσιαστικά ότι, για την Τουρκία υπάρχει Κυπριακό επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε μέλος της Ε.Ε. με το συγκριτικό πλεονέκτημα που απέκτησε μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν. Πριν μερικές μέρες, ο Νταβούτογλου αποκαλύφθηκε ξανά όταν, αναφερόμενος σε θέματα ασφάλειας δήλωσε ωμά ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει στην Κύπρο να μετέχει στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων.

Οι δηλώσεις Νταβούτογλου έπρεπε να πείσουν όποιον θέτει το πατριωτικό συμφέρον υπεράνω όλων, να κινηθεί με αίτηση για ένταξη στον «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη». Αν ήταν δυνατό χτες! Βεβαίως, όπως με οργή αντέδρασε η Τουρκία πριν, με οργή θα αντιδράσει και τώρα διότι αντιλαμβάνεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα κινείται προς αξιοποίηση πλεονεκτημάτων που η Τουρκία επιζητεί δικά της, αν και δεν είναι μέλος της Ε.Ε.

Σε στρατηγικό επίπεδο, οι πολιτικές δυνάμεις στην Κύπρο συμφωνούν ότι, ως Κυπριακή Δημοκρατία και ως ελληνισμός ευρύτερα, πρέπει να ακολουθήσουμε πολιτική που προκαλεί κόστος στην Τουρκία. Αυτό λέγεται για  χρόνια με δημόσιες δεσμεύσεις. Όμως, ποιος θυμάται σήμερα την δέσμευση της τότε ηγεσίας το 1999 ότι, με την πολιτική του Ελσίνκι μέχρι το τέλος του 2004 θα είχαν ρυθμιστεί όλα τα προβλήματα (Κύπρος-Αιγαίο),  διαφορετικά η πορεία της Τουρκίας θα τερματιζόταν; Ποιος θυμάται σήμερα τις δεσμεύσεις στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Δ. Χριστόφια (σελ. 11) για «άσκηση πίεσης στην τουρκική πλευρά»; 

Κάθε φορά αναφύεται «ειδικός» λόγος που στην ουσία είναι πάντα ο ίδιος: «Δεν η κατάλληλη ώρα ενόψει εξελίξεων στο Κυπριακό». Το Κυπριακό παραμένει άλυτο, οι συνθήκες χειροτερεύουν και οι δημόσιες δεσμεύσεις παραμένουν αέρας κουπανιστός. Το απίστευτο είναι που η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας αντιλαμβάνονται περισσότερα από αρκετούς «επαγγελματίες» πολιτικούς.   

Ο Κώστας Μαυρίδης είναι ακαδημαϊκός