Ηθικό Διοίκηση – Ηγεσία & Στρατιωτική Επαγγελματική Ηθική

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ανάπτυξη των τεχνικών μέσων
απαιτεί την ύπαρξη κατάλληλου προσωπικού

Η σημερινή εποχή, όπως όλοι μας γνωρίζουμε, χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις υψηλές τεχνολογικές και επιστημονικές επιτεύξεις. Επίσης, η εξέλιξη των πολεμικών μέσων έφθασε σε μεγάλα ύψη. Η τεράστια όμως ανάπτυξη των πολεμικών τεχνικών μέσων απαιτεί την ύπαρξη κατάλληλου προσωπικού, με την απαραίτητη πνευματική και τεχνική υποδομή και εκπαίδευση για την αποτελεσματική αξιοποίησή τους.
Πάντοτε πίσω απ’ αυτά θα στέκει ο άνθρωπος, ο μαχητής, ο χειριστής αυτών των μέσων, η θέληση του οποίου να πολεμήσει εξαρτάται από τον βαθμό των ψυχοπνευματικών αξιών από τις οποίες διακατέχεται, καθώς και από τον βαθμό που αυτές έχουν καθιερωθεί και αναπτύσσονται με την κατάλληλη αγωγή και εκπαίδευση.

Ο  ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ- ΔΟΓΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΞΗΡΑΣ (ΣΚ 42-1) ορίζει την Μαχητική Ισχύ (Μ.Ι.) του Στρατού ως την: «Συνολική ισχύ που μπορεί να αναπτύξει μια δύναμη κατά τη μάχη».

Η Μ.Ι. είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων, οι σπουδαιότεροι από τους οποίους είναι τα έμψυχα και άψυχα μέσα, η μαχητική ικανότητα και οι τακτικοί παράγοντες.

Θεωρώντας ότι τα άψυχα μέσα, μαχητική ικανότητα (εκπαίδευση) και οι τακτικοί παράγοντες είναι ίδια για τους δύο αντιπάλους, τότε η μαχητική ικανότητα του Στρατού εξαρτάται από την ποιότητα του έμψυχου υλικού, τις ηθικές δυνάμεις που το συγκροτούν ως σύνολο και την ποιότητα και αξία της Διοίκησης – Ηγεσίας του (ηθικό).

Η στρατιωτική ιεραρχία μέσω των κατευθύνσεών της έχει επισημάνει τη σπουδαιότητα του ηθικού σαν την κύρια πηγή της Μαχητικής Ισχύος και της αποτελεσματικότητας του Στρατού τόσο στην ειρήνη (αποτροπή), όσο και στον πόλεμο.

ΣΚΟΠΟΣ

Ο σκοπός του παρόντος πονήματος είναι η διεξοδική ανάλυση του ηθικού και η διεύρυνση των χαρακτηριστικών εκδηλώσεών του, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή τόσο η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση, όσο και για την περαιτέρω αξιοποίηση αυτού στο επίπεδο των Μονάδων και εξύψωσή του στο ατομικό επίπεδο των στελεχών.

ΗΘΙΚΟ

Ορισμοί

Πριν προσπαθήσουμε να ορίσουμε το ηθικό, ας δούμε τη χροιά που του έχουν δώσει διάφοροι στρατιωτικοί, πολιτικοί, ιστορικοί και επιστήμονες.

Ο Ξενοφώντας αναφέρει σχετικά «Ούτε η αριθμητική υπεροχή, ούτε η δύναμη σε πολεμικό υλικό, αλλά όποιος από τους δύο αντιπάλους προχωρήσει με τη βοήθεια των θεών, με περισσότερη ηθική δύναμη στην ψυχή, αυτόν συνήθως ο εχθρός δεν θα νικήσει».

Ο Tolstoy στο «Πόλεμος και Ειρήνη» γράφει: «Στον πόλεμο η μαχητική ισχύς των στρατών είναι το γινόμενο της μάζας (υλικά) πολλαπλασιαζόμενη με κάτι άλλο, έναν άγνωστο ‘Χ’». Καταλήγοντας, προσδιορίζει τον παράγοντα ‘Χ’ σαν «την ψυχή του Στρατού, την μεγαλύτερη ή μικρότερη επιθυμία των ανδρών να πολεμήσουν και να αντιμετωπίσουν κινδύνους, ανεξάρτητα από το γεγονός αν πολεμούν κάτω από ιδιοφυείς διοικητές, «με γκράδες», ή με τυφέκια που βάλλουν 30 φορές το λεπτό».

        Ο Lord Moran στο βιβλίο του «Η Ανατομία του Θάρρους» μελετώντας τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο γράφει για το ηθικό: «... Υπάρχει πάντα ως στρατιωτικό αξίωμα ότι η θέληση του στρατιώτη να πολεμήσει είναι υπέρτατος κριτής των μαχών και ότι αυτός κυριαρχείται από βασικές σκέψεις, οι οποίες περνούν από το μυαλό του...

... Δεν είναι ο αριθμός των στρατιωτών, αλλά η θέληση της νίκης η οποία αποφασίζει (κρίνει) τις μάχες».
Ο κανονισμός FM 22 – 100/83 MILITARY LEADERSHIP των Η.Π.Α. ορίζει το ηθικό σαν «Την ψυχική, συναισθηματική και πνευματική κατάσταση του ατόμου... Το υψηλό ηθικό ενδυναμώνει το κουράγιο, την ενεργητικότητα και τη θέληση για μάχη».
Στο λεξικό Webster τέλος, ορίζεται το ηθικό σαν «Μία πειστική, αποφασιστική, θεληματική, συχνά με αυτοθυσία και κουράγιο προσπάθεια ενός ατόμου για τις ενέργειες ή σκοπούς που απαιτεί ή προσδοκά απ’ αυτόν η ομάδα της οποίας είναι μέλος και που βασίζεται πάνω σε παράγοντες όπως υπερηφάνεια για τις επιτυχίες και τους σκοπούς της ομάδας, πίστη στην ηγεσία και την τελική επιτυχία, αίσθηση καρποφόρας συμμετοχής στην εργασία της και αφοσίωση και υποταγή στα άλλα μέλη της ομάδας».

Ορισμός Ηθικού

Μέσα στο στρατιωτικό περιβάλλον το «ηθικό» και η «παρακίνηση» (κίνητρο) συχνά χρησιμοποιούνται εναλλακτικά, όταν γίνεται αναφορά στην ετοιμότητα του στρατιώτη να πολεμήσει και να θυσιαστεί για χάρη της αποστολής.

Αν και το ηθικό υποδηλώνει κυρίως την κατάσταση της ομάδας (ή της Μονάδας) και η παρακίνηση αναφέρεται κυρίως στο μαχητή μιας Μονάδας, αυτές οι δύο έννοιες συνήθως συγκλίνουν. Έτσι το επίπεδο του ηθικού μιας Μονάδας νοείται σε γενικές γραμμές σαν το σύνολο των «καταστάσεων παρακίνησης» των μελών της.

Συμπερασματικά, οι συγγενείς σχέσεις μεταξύ ηθικού, παρακινήσεως και επιχειρησιακής ετοιμότητας, υποδηλώνουν ότι αυτά αποτελούν μέρος κάποιας υψηλότερου επιπέδου αρχής, η οποία εξυπηρετεί σαν «ομπρέλα» όλες τις μεταβλητές που σχετίζονται με την μαχητική αποτελεσματικότητα μιας Μονάδας. Αυτήν την ομπρέλα την αποτελούν η Διοίκηση και η Ηγεσία της Μονάδας. Έτσι θα λέγαμε ότι ο ορισμός πλέον του ηθικού κατά τη γνώμη μας θα πρέπει να είναι:

   «Ηθικό είναι η ψυχική δύναμη, η οποία παρακινεί τον στρατιωτικό σε πράξεις αυταπαρνήσεως και αυτοθυσίας για την εκτέλεση της αποστολής του και αναπτύσσεται κάτω από μία αποτελεσματική και εμπνευσμένη Διοίκηση και Ηγεσία».

Συνεχίζεται.........